Eksperyment Milgrama — eksperyment psychologiczny przeprowadzony przez amerykańskiego psychologa Stanleya Milgrama w 1961 roku. Badanie miało na celu zrozumienie, jak ludzie reagują na autorytet i jak daleko są w stanie posunąć się pod wpływem nakazów innych osób.
W ramach eksperymentu Milgram przedstawił uczestnikom sytuację, w której mieli „nakładać” dowolne kary elektryczne na inną osobę pod pretekstem testowania pamięci. W rzeczywistości osoba otrzymująca „elektryczne szokowanie” była aktorką, a cały eksperyment był stworzony w celu badania posłuszeństwa wobec autorytetu.
Wyniki eksperymentu były zadziwiające — okazało się, że większość uczestników była gotowa podnosić napięcie elektryczne nawet do niebezpiecznych poziomów, mimo że słyszeli krzyki bólu ze strony osoby otrzymującej szokowanie. To dowodziło, że ludzie są skłonni do posłuszeństwa wobec autorytetu nawet wtedy, gdy ich własne sumienie podpowiada, że jest to niewłaściwe.
Eksperyment Milgrama wywołał wiele kontrowersji w środowisku naukowym i społecznym. Niektórzy krytycy zarzucali, że badanie było niemoralne, ponieważ stawiało uczestników w sytuacji emocjonalnie trudnej i mogło pozostawić traumę psychiczną. Jednakże eksperyment ten dostarczył również cennych informacji na temat psychologicznych mechanizmów, które prowadzą do posłuszeństwa i podporządkowania autorytetowi.
Eksperyment Milgrama stał się podstawą do dalszych badań nad tematyką posłuszeństwa i przełożenia na życie codzienne. Pomógł również lepiej zrozumieć takie zjawiska jak zbrodnie wojenne czy ludobójstwa, gdzie ludzie podążają za nakazami bez zastanowienia się nad ich moralnością.
Podsumowując, eksperyment Milgrama jest jednym z najbardziej znaczących badań nad posłuszeństwem w historii psychologii. Pomógł on zwrócić uwagę na problematykę autorytetu i wpłynął na sposób, w jaki postrzegamy nasze zachowania w społeczeństwie.
